2023 - In dialoog met het S.M.A.K.








Een jaarlang ontmoeten het S.M.A.K. en de Zandberg elkaar op verschillende manieren. De dialoog spreidt zich over een volledig kalenderjaar. Gastvrijheid en generositeit zijn in beginsel de institutionele mores voor zo’n dialoog. We lopen elkaars deur niet plat maar de deuren staan per definitie open om op elkaars terrein te komen.

We typeren onze samenwerking als een dialoog in de geest van het vertoog dat semioticus Paolo Fabbri hanteerde. Spreken als het voortdurend vertalen, hertalen en denken en schakelen van het ene naar het andere. Vanuit een open blik de samenwerking nooit definiëren maar organisch verder laten ontstaan en groeien van het ene momumentum naar het andere in een voortdurend gesprek.

Stuart Hall zou dergelijke momentums ‘articulaties’ noemen. Binnen het cultuurtheoretisch vocabularium is de term articulatie door Stuart Hall ooit binnengesmokkeld langs zijn boek The Minimal Self and Other Essays.

[Articulatie] markeert volgens hem ‘het moment waarop de mogelijkheid ontstaat om voorlopige verbanden aan te brengen tussen elementen die normaliter niet aan elkaar worden gekoppeld of geen noodzakelijke verwantschap kennen. Het gaat om de creatie van specifieke relaties of verbindingen – tussen concepten, praktijken, maatschappelijke krachten – op een bepaalde plaats onder bepaalde historische omstandigheden.’ Voor Hall zijn het niet de afzonderlijke elementen van een vertoog die betekenis hebben, maar de specifieke manier waarop ze aan elkaar worden gerelateerd. En telkens weer, op andere momenten… kan die betekenis, via een andere articulatie (eventueel van dezelfde factoren) opnieuw anders zijn.

De eerste ‘articulatie’ of aftrap van het gesprek was ons uitgebreide bezoek aan het museum achter de schermen op 13 februari. De gehele equipe van het Stedelijk Museum lichtte de sluier van het volledige museum op. Presentatie, archivering, educatie, de minutieuze restauratie van werken, de bekisting in functie van transport,…. passeerden de revue. Alle kunstenaars van de kunstwerkplaats kregen inkijk in het reilen en zeilen van het museum. Een complexe en beklijvende ervaring die nadien, terug in de ateliers, voor menig kunstenaar aanleiding gaf om het museum binnen te trekken in het eigen werk.

Eind april knopen we terug aan met het gesprek. Een volgend momentum om terugblik en voortgang te onderzoeken.

Wat zeker vastligt is zaal 1. In september en oktober 2023 strijkt de Zandberg daar neer. In Zaal 1 wil het museum tegemoet komen aan de vraag naar ‘ruimte’ in de brede zin van het woord. Organisaties worden uitgenodigd om enkele weken hun intrek te nemen en de invulling ligt volledig in handen van de organisatie. Dat gaat van een verblijf achter gesloten deuren, een project in alle stilte, een uitnodiging of presentatie voor publiek tot een breed gecommuniceerd project. De gast beslist

Enkele impressie(s) uit dit project


Pliages du temps

S.M.A.K. leent kunstwerken uit

Achter de schermen van het SMAK